Rijksmonument

Het Panorama als erfgoed

bouwtekening, dwarsdoorsnede van het panoramagebouw

Panorama-rage

Het Panorama van Scheveningen is het resultaat van de Belgische panorama-rage die rond 1875 losbarstte. Enkele Brusselse ondernemers wilden er een graantje van meepikken en vroegen Hendrik Willem Mesdag een ‘Haags maritiem Panorama’ te schilderen, waarschijnlijk op aanraden van Mesdags kunsthandelaar in Brussel. Dit was voor Mesdag de opdracht van zijn leven.

Mesdag en collega's

De opdracht resulteerde in het Panorama van Scheveningen: het grootste schilderij van Nederland. Het schilderij is 14,6 meter hoog en 120 meter in het rond. Mesdag kreeg in het proces hulp van collega's: Sientje Mesdag-van Houten, George Hendrik Breitner, Théophile de Bock en Bernard Blommers. Allen schilders van naam. Het panorama werd in vier maanden geschilderd.

Monumentale delen

Het gebouw dat het panorama huisvest bestaat uit een veertienhoekige rotonde, met aangrenzend twee zalengalerijen. De eerste reeks zalen was oorspronkelijk een lange gang maar functioneerde vanaf 1882 als zalengalerij. In 1910-1911 liet Mesdag nog drie zalen aanbouwen als uitbreiding van het pand.

Beeld boven: Dwarsdoorsnede van het Panoramagebouw, 1881. Museum Panorama Mesdag.

  • Bezoekers bij het Panorama in de 19e-eeuw
  • Bezoekers bij het Panorama vandaag de dag
  • Met een zogenaamde warmtemat wordt het nieuwe doek ter versteviging op het oorspronkelijke linnen gelijmd. Restauratie van het Panorama, 1990. Haags Gemeentearchief.
Jongens en vrouw bij het panorama van Scheveningen eind negentiende eeuw.
Een restaurator is aan het werk aan de achterkant van het panorama-doek