Vanaf het hoogste punt

Op 3 mei 1880 tekende Mesdag het contract om het Panorama te schilderen, en diezelfde dag maakte hij een schets vanaf het Seinpostduin in zijn schetsboek. Hij noteerde hierin alle hoge punten, zoals kerktorens, een proces dat vergelijkbaar is met dat van een landmeter.

Aan de hand van schetsen, foto’s en andere objecten uit de collectie van Panorama Mesdag wordt Mesdags werkproces toegelicht. Met een goede voorbereiding en de juiste technische hulpmiddelen wist hij de klus te klaren: een waardevol historisch document en een artistiek hoogtepunt.

Nederland in kaart

De periode waarin Mesdag het Panorama maakte, viel samen met een belangrijk wetenschappelijk project: het opmeten van Nederland om de betrouwbaarheid van bestaande kaarten te verbeteren.

Aan het begin van de 19e eeuw werd de eerste nationale landmeting door Cornelis Kraijenhoff verricht. In Mesdags tijd werd de Rijksdriehoeksmeting geïntroduceerd. Dit was een uitbreiding en verbetering van Kraijenhoffs project, ditmaal uitgevoerd door een commissie. Zo was het proces niet meer afhankelijk van een enkele wetenschapper.

Verkenning in Terlet

De meetpunten in het landschap werden door de Rijkscommissie vanaf de jaren 1880 vastgelegd op foto’s (Zie afbeelding). Vaak werden kerktorens gebruikt voor metingen, maar op de foto’s staan ook spectaculaire tijdelijke constructies en moderne gebouwtypes zoals watertorens.

Een wand in de tentoonstellingsruimte is volledig ingericht met deze foto’s waardoor het landmeten ook spannend in beeld wordt gebracht.

Digitale kaart

De tentoonstelling toont digitale en interactieve kaarten waarop de meetpunten van Kraijenhoff en de Rijkscommissie in beeld worden gebracht. Bezoekers kunnen zelf door deze kaart struinen en zien waar er gemeten is. De kaarten laten het constant veranderende landschap van Mesdags tijd tot nu zien.